Kuchnia czeska to prawdziwa uczta dla kubków smakowych. Łączy sycące dania mięsne, aromatyczne zupy i wyjątkowe desery, które od wieków rozgrzewają serca mieszkańców Republiki Czeskiej. Od klasycznych knedlików po kultowe czeskie piwo, od domowych sosów po sery z Moraw. Oto przegląd specjałów, które koniecznie warto zjeść w Czechach. Przygotujcie się na kulinarną podróż w głąb tradycji, pełnej aromatycznych przypraw, świeżych warzyw, bogatych sosów i smaków, które najlepiej poznaje się w praskich gospodach oraz rodzinnych restauracjach na Morawach i w Czechach Wschodnich.
Svíčková na smetaně – narodowy klasyk z polędwicą i śmietanowym sosem
Ikona kuchni czeskiej i jedno z ulubionych dań kuchni czeskiej podczas świąt i niedzielnych obiadów. Delikatna polędwica wołowa trafia do marynaty z warzyw korzeniowych. Najczęściej są to marchew, pietruszka, seler i cebula, z dodatkiem pieprzu, liścia laurowego i odrobiny octu. Później mięso dusi się powoli, aż będzie miękkie i soczyste. Kluczem jest gęsty sos śmietanowy, lekko słodkawy, z akcentem octu i czasem szczyptą kminku.
Na talerzu ląduje plaster cytryny, bita śmietana oraz żurawina. Obok pojawiają się knedliki z mąki pszennej, które wchłaniają każdy łyk sosu. To danie znajdziecie w menu większości restauracji w Czechach. Warto spróbować go w autentycznej praskiej gospodzie z kuflem czeskiego piwa, które podkreśla wołowy charakter potrawy.
Vepřo knedlo zelo – pieczona wieprzowina z kapustą i knedlikami
Esencja czeskiej kuchni. Na talerzu macie soczystą pieczoną wieprzowinę, kapustę duszoną z cebulą i kminkiem oraz puszyste knedliki. Mięso naciera się czosnkiem i solą, czasem doprawia majerankiem. Kapusta bywa lekko kwaśna albo słodsza, zawsze jednak równoważy tłustość mięsa.
Knedliki spajają całość i doskonale chłoną sos. To klasyk czeskich obiadów, który zamówicie zarówno w praskich barach, jak i w małych gospodach. Dla pełni wrażeń wybierzcie lager, na przykład Staropramen, który dobrze współgra z pieczoną wieprzowiną.
Guláš – czeski gulasz z cebulą i papryką
Ciekawostka o Czechach, której możesz nie znać: czeski gulasz ma łagodniejszy profil niż węgierski kuzyn, ale zachowuje gęstość i głębię. Powstaje z wołowiny albo wieprzowiny, z dużą ilością cebuli, słodkiej papryki i kminku. Niekiedy dodaje się przecier pomidorowy lub niewielką ilość ciemnego piwa, co pogłębia smak sosu.
Podaje się go z knedlikami, pajdą świeżego chleba lub gotowanymi ziemniakami. Na Morawach spotkacie wersje z dziczyzną o lekkim, leśnym aromacie. To obowiązkowa pozycja podczas pobytu w Czechach, szczególnie w chłodniejsze dni, gdy rozgrzewający sos smakuje najlepiej.
Knedlíky – kluczowy składnik czeskich dań obiadowych
Symbol czeskiej kuchni i podstawa wielu dań. Przygotowuje się je z mąki pszennej, mleka i drożdży. Gotuje w całości, a potem kroi w plastry, które idealnie pasują do gęstych sosów. Popularne są także bramborové knedlíky z gotowanych ziemniaków o delikatnym, ziemniaczanym posmaku.
W wersji słodkiej knedle stają się deserem z owocowym nadzieniem. Będąc w Czechach, spróbujcie kilku wariantów, bo każdy region ma ulubione proporcje. Autentyczny smak najlepiej poznawać w lokalnych restauracjach, gdzie knedliki trafiają na stół tuż po ugotowaniu.
Řízek – czeska wersja sznycla wiedeńskiego
Czeska wersja sznycla wiedeńskiego. Najczęściej przygotowuje się go z wieprzowiny lub cielęciny. Cienko rozbite mięso panieruje się w mące, jajku i bułce tartej, a następnie smaży na złoty kolor. Panierka ma być chrupiąca, a środek soczysty.
Do řízka podaje się sałatkę ziemniaczaną, gotowane ziemniaki z masłem i koperkiem albo frytki. Cytryna na talerzu dodaje odświeżającej nuty. To szybki i lubiany klasyk, który znajdziecie w praskich gospodach i barach.
Česnečka – tradycyjna czeska zupa czosnkowa
Jedna z najbardziej rozpoznawalnych czeskich zup. Baza to rosół wołowy albo warzywny, do którego trafia sporo czosnku, ziemniaki i kminek. Często dodaje się grzanki, starty ser lub żółtko, co wzbogaca strukturę i smak. Prosta i wyrazista, świetnie rozgrzewa po całym dniu zwiedzania Pragi.
W wielu lokalach znajdziecie wersję z plasterkami kiełbasy dla większej sytości. To także jedna z zup, którą Czesi polecają na przeziębienia – podobno działa niemal jak naturalny antybiotyk.
Kulajda – kremowa zupa koperkowa z jajkiem i grzybami
Gęsta zupa na śmietanie, z ziemniakami, grzybami i dużą ilością koperku. Delikatnie kwaśna dzięki dodatkowi octu lub zakwasu. Na wierzchu pływa jajko w koszulce. Popularna w południowych Czechach i na Morawach.
To świetna propozycja dla tych z Was, którzy cenią gęste, aromatyczne zupy o wyrazistym, ziołowym profilu. Warto spróbować jej właśnie w regionach, skąd pochodzi, w niewielkich zajazdach, gdzie grzyby często zbiera się w pobliskich lasach.
Bramboračka – tradycyjna zupa ziemniaczana z grzybami
Czeska zupa ziemniaczana gotowana z warzyw korzeniowych, cebuli, suszonych grzybów i majeranku. Bywa wzbogacana o boczek albo kiełbasę, dzięki czemu staje się bardziej mięsna. Ma zawiesistą konsystencję i zapach lasu. Idealnie smakuje z kromką chleba oraz kuflem czeskiego piwa.
To potrawa, która pokazuje siłę prostych składników w kuchni czeskiej. W zimowych miesiącach bramboračka bywa jedną z pierwszych pozycji w karcie karczm narciarskich. Nic tak nie rozgrzewa po całym dniu na stoku.
Smažený sýr – ser Hermelín smażony w panierce, popularna przekąska jedzona z frytkami
Smažený sýr to barowy i uliczny klasyk, który pokochają miłośnicy sera. Najczęściej używa się Hermelína, czyli sera typu camembert. Kawałek sera obtacza się w jajku i bułce tartej, po czym smaży na złoty kolor. Z zewnątrz jest chrupiący, w środku pozostaje miękki i kremowy.
Podaje się go z frytkami, sosem tatarskim i lekką sałatką. Warto zamówić też porcję żurawiny, która przełamuje tłustość i podbija smak. To danie tak popularne, że znajdziecie je nie tylko w barach, ale i w menu fast foodów.
Zwiedzacie stolicę? Sprawdźcie przewodnik: Praga atrakcje.
Tvarůžky – charakterystyczne sery z Moraw (kraj ołomuniecki)
Tvarůžky z Ołomuńca to charakterystyczne czeskie serki o wyrazistym aromacie. Mają sprężystą strukturę i mocny smak, który świetnie współgra z pieczywem, masłem i cebulą. Często podaje się je w formie przystawki, czasem jako pastę. Najlepiej łączą się z kuflem czeskiego piwa.
Jeśli chcecie poznać czeskie specjały od regionalnej strony, sięgnijcie po tvarůžky w kraju ołomunieckim. To produkt, który nie tylko je się na miejscu. Wielu Czechów kupuje je jako pamiątkę z podróży, bo smak i zapach przypomina rodzinne spotkania i lokalne tradycje.
Trdelník – słodkie ciasto na patyku, znane z praskich uliczek
Trdelník to słodki symbol spacerów po Pradze. Ciasto drożdżowe nawija się na walec, piecze nad żarem i obsypuje cukrem z cynamonem, orzechami albo migdałami. W wielu budkach dostaniecie wersje z bitą śmietaną, lodami lub owocowym nadzieniem.
Choć korzenie deseru są dyskutowane i prowadzą poza Czechy, na praskich jarmarkach stał się stałym elementem kulinarnego pejzażu. Najlepiej smakuje na gorąco, zjadany prosto z papierowej torebki podczas spaceru po Złotej Uliczce albo w okolicach Rynku Staromiejskiego.
Knedle z truskawkami – ulubiony deser Czechów
Knedle z truskawkami to klasyk czeskich deserów. Ciasto bywa pszenne albo ziemniaczane, a w środku lądują świeże, soczyste truskawki. Po ugotowaniu knedle polewa się masłem, posypuje cukrem, czasem cynamonem. W wielu lokalach podaje się je także z twarogiem lub śmietaną, co nadaje kremowej delikatności i przełamuje owocową słodycz.
To deser kojarzony z latem i domową tradycją, ale w restauracjach w Czechach dostępny jest przez cały rok. Dla wielu Czechów to smak dzieciństwa – podobnie jak dla Polaków pierogi z owocami. I może nie dziwić, że tak chętnie posypuje się je cukrem, skoro to właśnie w Czechach narodziła się kostka cukru, wymyślona w XIX wieku w miasteczku Dačice, by ułatwić słodzenie deserów i napojów.
Czeskie piwo – do wyboru, do koloru!
Czeskie piwo to ważny element kultury. Warto spróbować Pilsner Urquell, Budějovický Budvar i Staropramen, ale też sięgnąć po piwa z małych browarów, które znajdziecie w całej Republice Czeskiej. W barach piwo podaje się w dużych kuflach. Świetnie pasuje do gulaszu, pieczonej wieprzowiny i smażonego sera.
W wielu miejscach możecie zwiedzać browary i sprawdzić różnice w chmielu, słodzie i sposobie fermentacji. To przygoda, która pięknie łączy się z kuchnią czeską. A jeśli wybierzecie się do Pilzna czy Czeskich Budziejowic, zrozumiecie, dlaczego Czechy od lat uchodzą za królestwo piwa.
Kofola – łagodniejsza i bardziej cytrynowa czeska wersja coli
Kofola to kultowy napój w Czechach i na Słowacji. Ma mniej cukru niż popularne kole oraz wyczuwalny ziołowo cytrusowy posmak. Orzeźwia w ciepłe dni, świetnie pasuje do řízka i smaženego sera. To częsty wybór w czeskich barach i restauracjach.
Jeśli chcecie poczuć lokalny klimat bez alkoholu, zamówcie Kofolę podczas wizyty w Pradze lub w mniejszych miastach. Dla wielu mieszkańców Republiki Czeskiej to smak dzieciństwa, podobnie jak oranżada w Polsce.
